شیعه نیوز | مسعود کوثری؛ پژوهشگر حوزه فرهنگ، گفت: حرف من این است که مداحی از شکل فعالیتی ساده و شفاهی و مبتنی بر تاثیرگذاری فرد بر جمع به پدیده‌ای موسیقایی تبدیل شده است.
به گزارش «شیعه نیوز»، سومین نشست از سلسله نشست‌های تحلیل موسیقی مذهبی در میز موسیقی اندیشکده هیأت و آیین‌های مذهبی به «تحلیل جامعه شناختی مداحی پاپ» اختصاص داشت. این نشست بعدازظهر امروز چهارشنبه ۸ آذر ۱۴۰۲ از ساعت ۱۵ و با حضور مسعود کوثری برگزار شد. کوثری پژوهشگر حوزه ارتباطات، فرهنگ، موسیقی و توسعه و استادیار و مدیر گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران است.
معتقد است که شکاف‌های عمیقی بین مداحی جدید و قدیم وجود دارد و اگر مسیر مداحی به همین روال پیش برود، مداحی به چیزی شبیه به کنسرت تبدیل می‌شود.
مسعود کوثری در این نشست ضمن بررسی تحولات شکل گرفته در عرصه مداحی، به قیاسِ مداحی قدیم با مدحی جدید پرداخت و تفاوت‌های این دو را برای حاضران در نشست تشریح کرد. این پژوهشگر در خلال صحبت‌هایش تصاویر، ویدیوها و مداحی‌هایی را برای حاضران پخش کرد تا برای صحبت‌هایش مستندات لازم را ارائه کرده باشد.
در ادامه گزیده‌ای از صحبت‌های مسعود کوثری در این نشست را می‌خوانید:
حرف من این است که مداحی از شکل فعالیتی ساده و شفاهی و مبتنی بر تاثیرگذاری فرد بر جمع به پدیده‌ای موسیقایی تبدیل شده است.
در مداحی‌ها فضاسازی‌های موسیقی کاملا شکل گرفته است و استفاده از افکت‌ها باب شده است. حتی عکسِ مداحان هم دیگر فُرم رسمیِ قبلا را ندارد.
مداحی جدید با قدیم چند تفاوت عمده دارد. تحقیقی در همین باره انجام شده و براساس مصاحبه با مداحان قدیمیِ نقاط مختلف ایران؛ این تفاوت‌ها به دست آمده است. یعنی از نظر مداحان، مداحی قدیم با مداحی جدید این تفاوت‌ها را دارد:
در مداحی سنتی اهل بیت گرایی و اخلاق‌گرایی و سنت گرایی بیشتر از مداحی جدید است.
محتوای قوی در مداحی سنتی و محتواهای ضعیف درمداحی‌های جدید به چشم می‌خورد.
باسوادی مداحان قدیمی درمقابل کم سوادی مداحان جدید؛ اینجا منظور اطلاع از مسائل دینی است.
اثرگذاری اجتماعی در مداحان قدیمی در مقابل اثرگذاری شخصی در مداحی جدید.
در شکل قدیمی مداحان مستجاب الدعوه هستند و پناه مردم به شمار می‌آیند. اما این ویژگی در مداحان جدید وجود ندارد.
تاکید بر جنون و دیوانگی در مداحی سنتی وجود ندارد اما در اشعار مداحی جدید این مسئله برجسته است.
در مداحی جدید تاکید بر گناه‌کار بودنِ فرد است و این مسئله بسیار پررنگ است.
همه اینها نشان می‌دهد که شکافی عمیق بین مداحی جدید و مداحی قدیم ایجاد شده است. خودِ مداحان هم این مسئله را قبول دارند و در نتیجه نمی‌توان آن را یک نقد بیرونی در نظر گرفت که صدالبته یک گفتمان درونی هم هست.
با این رویه که در حال حاضر در مداحی وجود دارد، مداحی به طور کامل به اتفاقی موسیقی محور تبدیل می‌شود. اگر اینچنین پیش برود دیگر مخاطب پسندی بر همه چیز ارجحیت می‌یابد. شاید لازم باشد که ما از مداحی‌ای حمایت کنیم که دیگر سیستم صوتی و آمپلی‌فایر و دوربین در آن نباشد.
بخشی از نجات مداحی با این اتفاق انجام پذیر می‌شود. قرار بود با دانشگاه مداحی به اسناد و موسیقی درست برای مداحی برسیم که البته نمی‌دانم سرانجامِ دانشگاه مداحی به کجا رسید.
ما باید به هدفِ مجالس مداحی توجه کنیم؛ اینکه هدف چیست و جامعه چه آدمی می‌خواهد بسازد؟
در مداحی هدف انسان‌سازی است.
در به وجود آمدنِ این اوضاع رسانه هم مقصر هستند و باید خودشان را اصلاح کنند و اشکال درست‌تر مداحی را ترویج کند.
و یکی از موازدی که قدیمی ها روش تاکید داشتند می گفتند اهل بیت رو ذلیل و خار جلوه ندید در تمام این مصائب و مشکلات اهل بیت تحمل کردند ولی نشکستند و باید از شجاعت و مقاومت شون به مردم گفت ...
هیچ وقت کلمه من دیوونه ....نمی شنوید.
گناهکارها امشب جمع شدن را نمی شنوید. انگار ادم می تواند هِی گناه کند و بیاید روضه و بعد بگویند تو پاک شدی . دوباره روز از نو روزی از نو.
بماند که بعضی برای جلوه و تبرج می خوانند.
ان قدر اشعار بعضی سخیف و سبک است که چند سال است به مجلس سینه زنی نمی توانم بروم
من دیوونه حسینم من دیوونه حسینم.... بزرگوار امام حسین ادم عاقل می خواهد که ابرویش را نبرد. گناه نکند. سر هیچی دعوا نکند....
امشب ما نوکرها امده ایم در خانه ارباب. اهل بیت بزرگوارتر از این هستند که اهل نوکر و اربابی باشند. این حرف ها متعلق به قشر سرمایه دار است.
به خاطر لحن و فرم این مداح ها خیلی ها را می شناسم روضه و مجلس سینه زنی نمی روند. می گویند طرف یک چیزهایی می گوید، ادم شرم می کند. یا طرف دیوانه است. غرض دارد. خدا میداند
هشتاد درصدش این بود:
می میرم برات می میرم برات/ من دیوونه...
اینها از بیسوادی است. شما نمی خواهد بمیری برای اهل بیت. بیا خمس و زکاتت را بده، اصلا سال خمسی می دانی چیه، این همه برای افزایش جمعیت شیعیان تبلیغ می کنیم، اون وقت طرف قافیه کم اورده یک ساعت می گوید می میرم برات. یا اگر زنده ام دیوانه ام؛ شما بروید دادگاه ببینید چقدر افراد هستند که ملک دیگری را تصرف کرده اند و چقدر خواهان خلع ید و تصرف عدوانی هستند. عاقل باشید به شرعیات عمل کنید. دعای طول عمر هم بخوانید.
فقط بیسوادی.